Latex
Latex ballonnen worden gemaakt van het latex van de rubberbomen en zijn hierdoor 100% biologisch afbreekbaar. Zij ontbinden net zo snel als een eikenblad in identieke omstandigheden. Het witte sap wordt gewonnen van de Haevae Brasilienis boom in vloeibare vorm, en noemt men latex.
De latex wordt op een milieuvriendelijke manier uit de boom gehaald zonder deze te beschadigen. Een rubberboom kan namelijk wel tot 40 jaar lang latex produceren. Doordat rubberbomen kooldioxide verbruiken en zuurstof afgeven, spelen deze bomen een belangrijke rol in het ecologische evenwicht van de aarde.
Latex ballonnen zijn gemaakt van 100% natuurlijk rubber waardoor de ballonnen volledig biologisch afbreekbaar zijn. Het afbraakproces begint wanneer de ballonnen worden opgeblazen en dit wordt versneld zodra de ballonnen worden blootgesteld aan licht. De eerste tekenen van het proces zijn zichtbaar na een uur wanneer de ballon een ondoorzichtige of melkachtige uitstraling krijgt, ook wel oxidatie genoemd. De duur van het afbraakproces hangt af van de blootstelling aan UV-licht, maar volgens wetenschappelijk onderzoek is de lengte van dit proces ongeveer hetzelfde als een eikenblad onder vergelijkbare omgevingsomstandigheden.
GESCHIEDENIS VAN DE BALLON
Ballonnen worden al vele eeuwen gebruikt, oorspronkelijk door narren. Zij gebruikte dierenblaasjes en ingewanden om deze op te blazen en verschillende vormen van te maken.
Volgens het ‘Book of Firsts’ van Patrick Robertson, Bramhall House, NY, 1978:
Professor Michael Faraday maakte de eerste rubberen ballonnen in 1824 voor gebruik bij zijn experimenten met waterstof bij de Royal Institution in Londen.
Michael Faraday gebruikte oorspronkelijk waterstof om de ballonnen mee op te blazen. Het gebruik van waterstof bracht veel vreugde in de ballonwereld, maar bracht ook evenveel of zelf wel meer gevaar met zich mee. Waterstof ontploft zeer gemakkelijk en kan dan vlamvatten. Waterstof werd uiteindelijk vervangen door helium, een niet-brandbaar gas. Hoewel waterstof een tiende meer hefvermogen had, was helium veel veiliger, waardoor ballonnen voor verschillende toepassingen gebruikt kon worden.
De latexballonnen, zoals we ze vandaag kennen, werden voor het eerst vervaardigd door J.G. Ingram uit Londen in 1847.
Er wordt gezegd dat The Toy Balloon Company uit New York in de jaren 1920 de allereerste grote ballonnen-actie deed door 50.000 met helium gevulde ballonnen op te laten, elk bedrukt met de naam van een adverteerder en een label eraan dat een prijs aan de vinder bood.
PRODUCTIE LATEX BALLON
Korte beschrijving
De latex ballonnen beginnen hun leven in speciale metalen mallen en een vat met vloeibare latexrubber. De bolvormige mallen worden in één rij opgesteld langs een transportband systeem.
Op het laagste punt van de transportband dompelen de mallen in het vat met latex en komen er met een dunne laag rubber uit. Terwijl de reeks mallen door de lucht beweegt, droogt en hardt de latex uit. Een andere machine rolt het uiteinde van de ballon net voordat een gecontroleerde luchtstroom het van de mal af blaast. Dankzij dit gerolde uiteinde kunnen gebruikers de ballon gemakkelijker opblazen. De ballonnen zijn nu klaar om verpakt te worden.
Na het openen van een verpakking kan er een ballon opgeblazen worden door er lucht in te blazen met een ballonpomp, of door deze te bevestigen aan een speciale bus gevuld met perslucht of helium. Het kan handig zijn om de niet-opgeblazen ballon meerdere keren uit te rekken om de hoeveelheid druk die nodig is om hem op te blazen te verminderen. Latexballonnen kunnen vele malen worden opgeblazen tot hun oorspronkelijke grootte, maar te hard opblazen leidt vaak tot een explosieve uitbarsting.
Uitgebreide beschrijving
De latex ballonnen worden gemaakt van het geconcentreerde sap van de rubberboom, Hevea Brasiliensis. Dit concentraat bevat ongeveer 60% natuurrubber waaraan kleine hoeveelheden chemicaliën en niet-giftige kleurpigmenten zijn toegevoegd. Omdat latexballonnen in wezen een natuurlijk plantaardig product zijn, zijn ze volledig biologisch afbreekbaar (Zie Biologisch Afbreekbaarheid voor meer informatie hierover)
Het fabricageproces om de latexrubberballonnen te verkrijgen, kan in vier grote stappen worden onderverdeeld.
1. Preparaat van het latex
2. Dompelen
3. Uitloging & drogen
4. Strippen van afgewerkte ballonnen
1. Preparaat van het latex
De geconcentreerde latex is niet alleen het belangrijkste ingrediënt voor maken van ballonnen, maar ook voor vele andere producten. Denk hierbij aan chirurgische handschoenen, fietsbanden en fopspenen.
Om het rubber te versterken (dat op dit punt een verstrengelde bundel van koordachtige draden van het rubberpolymeer is en dat vrijwel geen fysieke sterkte heeft wanneer het wordt uitgerekt) worden chemicaliën, waaronder zwavel en versnellers, toegevoegd om het geheel gedeeltelijk te vernetten (crosslink). Deze voorvulkanisatie vindt plaats voorafgaand aan de volgende stap.
Fabrikanten van hoogwaardige ballonnen bereiden de voorgevulkaniseerde latex ‘in-house’ onder strikte, technologisch gecontroleerde omstandigheden en hebben speciale samengestelde formuleringen ontwikkeld om te voldoen aan de vereiste balloneigenschappen. Door dit strikte regime te hanteren zorgt men ervoor dat de kwaliteit wordt behouden van grondstof tot eindproduct.
Wanneer de geprevulkaniseerde latex de vereiste eigenschappen heeft bereikt, is hij klaar voor het dompelproces. Voordat hij verder gaat naar het dompelpunt, worden kleurpigmenten en modificatoren toegevoegd om pastel-, kristalparel- of metallic-afwerkingen te verkrijgen.
2. Dompelen
Ballonvormige mallen, in diverse vormen en afmetingen, worden gebruikt om de ballonnen te produceren. Afhankelijk van de kwaliteit van de te produceren ballonnen worden verschillende gevormde mallen gebruikt. Ballonnen voor de massa worden meestal geproduceerd op platte vormen, terwijl de meeste decoratieballonnen worden geproduceerd op ronde vormen.
De mallen, meestal gemaakt van aluminium, kunststof of keramiek, worden als eerst ondergedompeld in een stollingsoplossing, die men laat drogen. Dan wordt de mal ondergedompeld in de latexverbinding, het stollingsmiddel hierin zorgt ervoor dat een natte gel van rubber wordt afgezet.
Afhankelijk van het productieproces wordt de mal een tweede keer ondergedompeld in een afwerkingslatex.
De latex droogt vervolgens heel snel om de mal, waarna een borstel om de randen van de ballon heen zal gaan. Hierdoor krult het uiteinde van de ballon op en krijgt de ballon het bekende uiteinde.
3. Uitloging en drogen
Zodra de gel stevig op de vormers zit, worden deze in uitloogtanks geleid, waar het water ongewenste chemische residuen en eiwitten, die van nature in de natuurrubberlatex voorkomen, extraheert.
De tijd die wordt besteed aan de omstandigheden voor het uitlogen van de natte ballonnen bepaald de kwaliteit van de afgewerkte ballonnen met betrekking tot gezondheids- en veiligheidsvoorschriften en -normen.
Na uitloging komen de mallen in de droogkamers, waar het rubber wordt gedroogd en de vulkanisatie van het rubber wordt afgewerkt bij de droogtemperaturen.
4. Strippen van afgewerkte ballonnen
De droge latex ballonnen worden vervolgens van de mallen verwijderd door te strippen. Dit proces kan handmatig of mechanisch worden uitgevoerd met water of perslucht. Hierna worden de ballonnen onderzocht op eventuele defecten en worden geselecteerde monsters getest op de vastgestelde normen.
Opslag van afgewerkte ballonnen.
Ballonnen van goede kwaliteit zijn lang houdbaar, mits ze niet worden blootgesteld aan direct zonlicht en extreme temperaturen worden vermeden.
LATEX ALLERGIE
De rubberplant Hevea Brasiliensis heeft, net als vele andere plantensoorten, geavanceerde afweermechanismen ontwikkeld om zichzelf te beschermen tegen verwondingen en ziekten. Door de synthese van kleverige eiwitten kan Hevea Brasiliensis haar wonden herstellen en de groei remmen van micro-organismen die ziekten kunnen veroorzaken.
De eiwitten die in latex worden aangetroffen, kunnen in zeldzame gevallen leiden tot een allergie bij personen met cumulatieve blootstelling aan latex. Bijna 40% van de mensen met een latex-allergie ontwikkelt ook een allergie voor vruchten zoals avocado, kiwi, banaan en kastanje. Dit wordt het latex-fruit syndroom genoemd.
Direct huidcontact met latex kan een type I-allergie veroorzaken, wat resulteert in een onmiddellijke overgevoeligheid. Een type IV-allergie, of vertraagde typegevoeligheid, wordt veroorzaakt door chemicaliën in het latexproduct. Deze overgevoeligheid kan variëren van een meer voorkomende irritatie van de huid tot in zeer zeldzame gevallen een anafylactische shock.
Het bewustzijn van deze allergieën is toegenomen door het toenemende gebruik van rubberen handschoenen en condooms, in de eerste plaats afgedwongen door de ziekte AIDS. Ook fruit als kiwi en avocado is sinds tien jaar steeds meer verkrijgbaar in onze fruitwinkels.
Natuurlijke latex wordt al meer dan 100 jaar gebruikt. Het eerste geval van overgevoeligheid voor latex werd in 1979 gemeld en sindsdien zijn er meer gevallen gemeld vanwege het massaal toegenomen gebruik van rubberproducten.
In 1987 werden 1 miljard latexhandschoenen geïmporteerd in de Verenigde Staten, in 1988 werden 8 miljard handschoenen geïmporteerd.
In ons dagelijks leven komen we in aanraking met veel rubberproducten; latex handschoenen, katheters, rubberen speelgoed, tapijten, schoenzolen, sportartikelen, kleding en vele andere producten waar een hoge elasticiteit en/of zachtheid het belangrijkst zijn.
Personen die gevoelig zijn voor latex, moeten proberen contact met rubberproducten in hun dagelijks leven zo veel mogelijk te vermijden. Tot slot is het, naast het besef van gevoeligheid voor eiwitten uit natuurlatex, goed om te weten dat eiwitten in water oplosbaar zijn en dat ‘wassen’ daarom de eiwitten in producten van natuurlatex kan verminderen.